Nauka czytania z „Przyjaciółką”, lekcja dobrego wychowania z „Przekrojem”, praktyczne porady na codzienne trudności w „Kobiecie i Życiu”. Prasa lat 1945-1970 miała szczególną misję. W czasach wiecznego niedoboru uczyła zaradności, popularyzowała kulturę, jednocześnie wprowadzając nowoczesne rozwiązania w dziedzinie mody i dizajnu. Tak dała początek fenomenowi, który dziś nazywamy „lajfstajlem”. „Paryż domowym sposobem. O kreowaniu stylu życia w czasopismach PRL” Agaty Szydłowskiej to historia przedstawiona z intrygującej, nieopisywanej dotąd, perspektywy popularnych magazynów. Premiera już 8 maja.
Rok 1945. W dziedzinie polskiej kultury popularnej, obyczajów i życia codziennego pojawiła się możliwość – bardziej lub mniej pozorna – wybudowania wszystkiego od nowa. Twórcy powojennych „kolorowych” czasopism stanęli przed wyzwaniem przeprowadzenia obywateli przez meandry zmian społecznych, politycznych i kulturalnych. Magazyny te pełniły różne funkcje; były podręcznikami „survivalu”, elementarzami do nauki czytania, poradnikami czy przewodnikami po świecie stylu i niedostępnych przedmiotów. Uchylały rąbek żelaznej kurtyny, kreując snobizmy i gusta wzorowane na zachodnich trendach. Równocześnie potrafiły służyć za narzędzie propagandy, aktywizacji i emancypacji.
Agata Szydłowska, przedstawiając historię początków „Przekroju”, „Kobiety i Życia”, „Przyjaciółki” czy nieistniejącego już „Ty i Ja”, prezentuje czytelnikowi ówczesne snobizmy, standardy i przemiany. Jak żyli ludzie, w co się ubierali, o czym marzyli. W sześciu rozdziałach prócz mody i dizajnu autorka, kartkując wspomniane czasopisma, analizuje zagadnienia grafiki ówczesnych periodyków, reklamy pojawiającej się na ich łamach czy w końcu uwikłania magazynów w politykę.
Elity zostały wymienione, panie ruszyły do pracy, mieszkańcy wsi ruszyli w stronę miast i wyższych szczebli społecznej drabiny, a żelazna kurtyna oddzieliła ich wszystkich od świata kultury zachodniej. Jak budowano nowe projekty tożsamościowe? Jaką rolę odgrywały w tym procesie kobiety? Do czego aspirowaliśmy naprawdę, a co próbowano nam narzucić? Czym był konsumpcjonizm w czasach głębokiej komuny i wiecznego braku? Książka Agaty Szydłowskiej jest pozycją obowiązkową dla tych, którzy chcą zrozumieć świat, w którym dawniej funkcjonowali, i dla tych, dla których był on dotąd abstrakcją.
Ewa Pawlik, zastępczyni redaktor naczelnej kwartalnika „Przekrój”
Agata Szydłowska – historyczka projektowania, wykładowczyni w Katedrze Historii i Teorii Designu na Wydziale Wzornictwa warszawskiej ASP. Absolwentka historii sztuki na UW i Szkoły Nauk Społecznych przy Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, doktorka etnologii. Autorka książek i artykułów na temat projektowania, kuratorka wystaw.
Post your comments