Współczesna kultura oferuje nam wiele możliwości osobistego rozwoju – między innymi poprzez zgłębianie świata kina czy książek. Czytelnicy często z niecierpliwością wyczekują filmowych adaptacji ich ulubionych powieści, filmoznawcy i krytycy zaś uwielbiają porównywać kinowe obrazy z ich literackimi odpowiednikami. Jak połączyć oba te intrygujące światy, bez szkody dla żadnej ze stron? Tego niesamowicie trudnego wyzwania podjął się Paolo Sorrentino reżyser filmu Młodość oraz autor książki o tym samym tytule. Zapraszamy do zapoznania się z podwójną – książkową i filmową – recenzją.
Kilka słów od wydawcy książki:
Hit festiwalu w Cannes w 2015 roku. Powieść Paola Sorrentino to zbeletryzowany scenariusz jego najnowszego filmu z Michaelem Cainem, Harveyem Keitlem, Rachel Weisz i Jane Fondą w rolach głównych. Dwaj przyjaciele Fred i Mick – wybitny kompozytor i sławny reżyser – spędzają wakacje w alpejskim kurorcie pełnym niezwykłych gości. Wspominają swoje życie, próbując, każdy na swój sposób, rozliczyć się z przeszłością, pogodzić z tym, co nieuniknione. W tej niezwykłej książce, pełnej emocji i błyskotliwego humoru, Paolo Sorrentino przypomina, że metryka to nie wszystko. Że człowiek jest młody, póki nosi w sobie pasję, i że jesień życia nie musi się sprowadzać do ciągłego wsłuchiwania się w nieubłagane tykanie zegara.
W swoim życiu miałam okazję przeczytać wiele książek, jednak powieści na bazie filmowego scenariusza jeszcze nigdy nie miałam w swoich rękach. Utwór Paola Sorrentino był pierwszym tego typu tekstem, z którym przyszło mi się zmierzyć. Książka ta z pewnością na długo pozostanie w mojej pamięci. Dlaczego? Oto kilka najważniejszych powodów.
Postacie i ich historia
Paolo Sorrentino nie bez powodu na głównych bohaterów przedstawianej historii wybiera dwóch doświadczonych artystów – Freda, kompozytora i muzyka, oraz Micka, reżysera i filmowca. To właśnie fakt, że od lat są związani ze światem sztuki sprawia, że ich życiowa droga staje się dla czytelnika tak interesująca. Znani, lubiani, wielokrotnie nagradzani, Fred i Mick próbują zmierzyć się ze swoja przeszłością i przyszłością jednocześnie. Utytułowany reżyser wraz z grupą młodych scenarzystów tworzy swoje opus magnum – film-testament. Znamiennym pozostaje fakt, że do samego końca szuka odpowiedniego zakończenia swojej historii, które okaże się także prawdą o życiu dla niego samego.
– Większość ludzi nie jest wielkimi artystami jak ty.
– Nie ma znaczenia. Ludzie, artyści, zwierzęta, rośliny, wszyscy jesteśmy tu tylko statystami.
To szczególne nawiązanie do szekspirowskiej koncepcji teatru życia odbije się także na drugim bohaterze – Fredzie. Muzyk ten wzbrania się przed uznaniem swojego talentu, próbuje oddalić się od muzyki, która, czy tego chce czy nie, jest jego naturą. Gdy dzięki śmierci przyjaciela dostrzega, że uczucia to wszystko co mamy, wyrywa się z marazmu, robiąc krok na przód. Nie boi się zmian, a stając przed brytyjską królową, swój wiek postrzega jako największy i najdostojniejszy atut.
Forma
Scenariuszowa forma powieści dominuje przez cały utwór – krótkie rozdziały, zwięzłe zdania, brak rozwlekłych czy zbędnych opisów. Paolo Sorrentino skupia się na tym, co dla niego, i czytelników, najważniejsze – wejrzenie w głąb duszy głównych bohaterów. Każdy z mini-epizodów skoncentrowany jest na maksymalnej ilości przedstawianych emocji. Opowiadana historia ukazuje pełen wachlarz uczuć, którymi autor fenomenalnie manewruje przy użyciu właśnie krótkich form zdaniowych, dialogowych i w końcu rozdziałowych. Ta kondensacja i natężenie w kontraście do scenariuszowej postaci utworu z pewnością są niezwykłym atutem powieści.
Przesłanie
Przedstawiona historia, epizod z życia dwóch głównych bohaterów – Freda i Micka, są dla Paola Sorrentino jakby pretekstem do rozważań nad istotą ludzkiej egzystencji – narodzinami i śmiercią, sukcesem i porażką, pięknem i brzydotą czy prawdą i kłamstwem. Słynny kompozytor i utytułowany reżyser zdają się tkwić w martwym punkcie swojego życia – nie potrafią cieszyć się przeszłością, teraźniejszością i przyszłością, przez co stają się zgrzybiałymi staruszkami czekającymi (nie)cierpliwie na śmierć. Autor powieści nie pozwala jednak pozostać swoim bohaterom w tym apatycznym stanie – dzięki patrzeniu na życie z punktu widzenia innych bohaterów, Fred i Mick zaczynają dostrzegać sens swojego życia i cel, do którego warto dążyć. Mick zakończy swój żywot, zdając sobie sprawę, że zrobił już w życiu wszystko, co miał zrobić, zaś do rozważania jego dotychczasowych doświadczeń nie są potrzebne mu osoby trzecie. To właśnie Mick dostrzega wartość ludzkiego przemijania i swoim odejściem skłania do refleksji przyjaciela-muzyka. Fred dzięki nieobecności [sic!] kompana stawia kropkę nad i – akceptuje swoje słabości, odwiedza chorą żonę i dyryguje orkiestrą przez brytyjską królową. Zaczyna dostrzegać, że mimo upływu lat jego życie wciąż ma sens i powinno być ważne nie tylko dla innych, ale też i dla niego samego.
Warto powiedzieć kilka słów także o filmie Sorrentino o tym samym tytule. Na wielkim ekranie Młodość świetnie ukazuje kontrast między starością a młodością. Na ekranie widzimy starych, zmęczonych życiem bohaterów tuż obok pięknych, zdrowych, „jędrnych” i pełnych witalności młodych ludzi. Młodość to film pełen sentymentalnego wyciszenia, harmonii i chwili do namysłu i refleksji nad sensem i upływem lat. Fenomenalnie dobrane role to tylko początek listy atutów filmu. Okolice szwajcarskiego Davos z pewnością zrobią wrażenie na każdym widzu, przez co od strony technicznej film wyróżniają przepiękne zdjęcia (Luca Bigazzi). Świetnie skomponowana została także ścieżka dźwiękowa (David Lang).
Kilka słów o autorze/reżyserze:
Paolo Sorrentino, włoski reżyser, scenarzysta, pisarz. Wyreżyserował kilkanaście filmów, kilkakrotnie brał udział w konkursie głównym festiwalu w Cannes. Wielokrotnie nagradzany. Zdobywca Oscara i Złotego Globu za film Wielkie piękno z 2013 roku, laureat Europejskiej Nagrody Filmowej BAFTA. Jego film Młodość był jednym z faworytów konkursu głównego na festiwalu w Cannes w 2015 roku.
Informacje o książce i filmie:
Tytuł oryginalny: La giovinezza
Autor/reżyser: Paolo Sorrentino
W rolach głównych: Michael Caine, Harvey Keitel, Rachel Weisz, Jane Fonda
Przekład książki: Alicja Bruś
Rok wydania książki: 2015
Wydawca książki: Dom Wydawniczy REBIS
Cena okładkowa: 29.99 zł
Kadry filmowe: www.filmweb.pl
Książkę można kupić w księgarni internetowej www.platon24.pl
Post your comments