Odczuwasz pocovidowe zmęczenie? Jest na to rada!

Osoby, które chorowały na COVID-19 twierdzą, że jednym z najczęstszych skutków ubocznych przebytej infekcji jest uczucie ciągłego zmęczenia i mniejsza wydolność organizmu. Eksperci pracują już nad preparatami, które mogą wspomóc ozdrowieńców w odzyskaniu formy. Jednym z nich jest 1-MNA.

O tym, czym jest i jak działa 1-MNA rozmawiamy z dr n. med. Michałem Chudzikiem, kardiologiem, internistą, specjalistą medycyny stylu życia, a także twórcą i koordynatorem programu STOP-COVID – skoordynowanej opieki kardiologicznej nad pacjentami po przebyciu choroby COVID-19.

Panie doktorze, na jakie objawy najczęściej skarżą się osoby, które przeszły zakażenie koronawirusem i którym udało się pokonać infekcję?

Takich objawów jest wiele, m.in. utrzymująca się utrata węchu czy smaku, bóle głowy czy uporczywy kaszel. Ale najczęściej (dotyczy to ok. 70 proc. ozdrowieńców) pacjenci powracający do zdrowia po infekcji SARS-CoV2 skarżą się na utrzymujące się zmęczenie, rozległe bóle mięśniowe i osłabienie – wszystkie te dolegliwości mogą prowadzić do tzw. zespołu chronicznego zmęczenia, który znacznie zmniejsza wydolność organizmu. Mówiąc obrazowo: nawet młody pacjent po przebyciu infekcji koronawirusowej może odczuwać mocny spadek formy, a czynności, które dotąd nie sprawiały mu wysiłku, np. wejście po schodach, podbiegnięcie do autobusu czy uprawianie sportu nagle staną się dla niego problemem. Pamiętajmy, że infekcja koronawirusowa jest poważną chorobą układu oddechowego, nie można jej traktować jako krótkotrwałej dolegliwości, bo nawet gdy silne objawy ustąpią, te inne, jak wspomniane uczucie ciągłego zmęczenia czy bóle mięśni długo jeszcze będą dawały o sobie znać.

Czy można coś na to poradzić – podawać rekonwalescentom jakieś suplementy albo zalecać im odpowiednie ćwiczenia fizyczne?

Do dziś nadal nie ma swoistego programu leczenia pacjentów z zespołem po COVID-19. Większość prac badawczych koncentruje się na profilaktyce i leczeniu ostrej fazy choroby. Jedynie rehabilitacja jest uważana za leczenie poprawiające funkcje oddechowe czy tolerancję wysiłku po przebytej chorobie COVID-19. My postanowiliśmy jednak sprawdzić działanie tzw. 1-MNA, czyli 1-metylonikotynamidu.

Co to takiego?

1-Metylonikotynamid to endogenna (czyli wytwarzana wewnątrz organizmu) substancja, która powstaje w wyniku metabolizmu kwasu nikotynowego w wątrobie. Ta niezwykła cząsteczka to odkrycie będące efektem kilkunastoletnich prac prowadzonych przez naukowców w wielu ośrodkach badawczych na świecie. Jest substancją fizjologiczną pochodzenia witaminowego, występującą także w źródłach naturalnych (m.in. w znanych ze swoich prozdrowotnych właściwości algach). Powstaje w naszym organizmie w wyniku przemian metabolicznych witaminy B3, zwanej niacyną. Wiedzieliśmy, że niacyna wspiera prawidłowe funkcjonowanie błon śluzowych, chroniących nasz organizm przed atakami bakterii i wirusów oraz posiada właściwości przeciwzapalne i przeciwzakrzepowe. Dlatego też postanowiliśmy zbadać, czy suplementacja 1-MNA może poprawić tolerancję wysiłku i zmniejszyć uczucie zmęczenia wśród pacjentów powracających do zdrowia po SARS-CoV-2.

W jaki sposób przeprowadzili Państwo te badania?

Wybraliśmy grupę pacjentów, którzy przeszli COVID-19, a przebyciu infekcji odczuwali ciągłe zmęczenie i twierdzili, że ich zdolność do podejmowania wysiłku i sprawność znacznie się obniżyły. U wszystkich pacjentów przeprowadzono m.in. tzw. test 6-minutowego marszu (6MTW). To bardzo proste badanie, które pozwala ocenić wydolność organizmu. Polega ono na pomiarze dystansu, jaki pacjent pokona w ciągu 6 minut – przy czym lekarz nie może narzucać badanemu tempa chodu czy robienia przerw w trakcie maszerowania. U wszystkich pacjentów przeprowadzono również ocenę zmęczenia za pomocą tzw. Skali Ciężkości Zmęczenia (FSS) – to tekst za pomocą którego pacjenci mogą ocenić swoje samopoczucie. Po przeprowadzeniu obu tych badań losowo podzieliliśmy pacjentów na dwie grupy. Jedna grupa przyjmowała 1-MNA przez miesiąc, natomiast druga – nie.

No i co się okazało?

Wyniki były bardzo obiecujące. Gdy po miesiącu u wszystkich pacjentów powtórzyliśmy wcześniejsze badania, okazało się, że osoby, które przyjmowały 1-MNA były w stanie w ciągu 6 minut pokonać znacznie dłuższy dystans (średnio o 47 metrów), odczuwały też obiektywnie mniejsze zmęczenie.

Czy to oznacza, że 1-MNA może pomóc rekonwalescentom, którzy przeszli COVID-19 w powrocie do dawnej formy?

Różne badania wskazują, że zarówno przewlekłe zmęczenie, bóle mięśniowe, jak i obniżona wydolność to objawy stanu zapalnego, który toczy się w organizmie po przebyciu infekcji wirusowej, do tego dochodzą również problemy z mikrokrążeniem. Tymczasem 1-MNA ma właściwości przeciwzapalne, działa też przeciwzakrzepowo oraz pozytywnie wpływa na metabolizm energetyczny mięśni. Biorąc pod uwagę szeroki zakres działania tej substancji wydaje się więc, że 1-MNA jest dobrym preparatem do leczenia pacjentów z chronicznym zmęczeniem po COVID-19.

Wnioski: przyjmowanie 1-MNA zmniejsza uczucie zmęczenia i poprawia wydolność organizmu u pacjentów, którzy przeszli COVID-19.