Ludzka mikrobiota to wszystkie mikroorganizmy, które zasiedliły ciało gospodarza: głównie bakterie, ale także wirusy, grzyby, drożdże i pierwotniaki. W zależności od części ciała, którą mikrobiota kolonizuje, jej skład jest inny i dlatego wyróżniamy kilka rodzajów mikrobioty: mikrobiotę skóry, mikrobiotę pochwy, mikrobiotę dróg moczowych, mikrobiotę układu oddechowego, mikrobiotę górnych dróg oddechowych i mikrobiotę jelitową. Mikrobiota jelitowa, zwana także florą jelitową, jest zdecydowanie najliczniejsza i składa się ze 100 bilionów mikroorganizmów.
Mikrobiota jelitowa ma wiele funkcji: odgrywa rolę w metabolizmie gospodarza (uczestnicząc we wchłanianiu pożywienia), rolę barierową (chroni przed patogenami), rolę obronną (stymuluje układ odpornościowy) i rolę podtrzymującą (na przykład podtrzymywanie nabłonka jelitowego). Znajduje się w sercu interakcji z różnymi narządami i między innymi uczestniczy w przekazywaniu informacji na osi jelita–mózg, stąd nazwa „drugi mózg”.
Mikrobiota jelitowa jeszcze nie zdradziła nam wszystkich swoich sekretów, szczególnie w zakresie zrozumienia roli, jaką odgrywa w żywieniu i metabolizmie.
Cukrzyca typu 2
Cukrzyca jest przewlekłą chorobą związaną z dysfunkcją w wytwarzaniu lub wykorzystaniu insuliny, hormonu regulującego poziom cukru we krwi. Mikrobiota jelitowa została zidentyfikowana jako jeden z czynników środowiskowych, które mogą odgrywać rolę w powstaniu tej choroby.
W 2015 roku 415 milionów osób na świecie chorowało na cukrzycę. Zgodnie z prognozami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w 2040 roku będzie to już 642 milionów. 90% przypadków stanowi cukrzyca typu 2.
Insulinooporność – główna przyczyna cukrzycy typu 2
Główną przyczyną cukrzycy typu 2 jest utrata wrażliwości komórek organizmu na insulinę. Insulinooporność powoduje, że hormon jest nieskuteczny, a trzustka produkuje go coraz więcej, aż do całkowitego wyczerpania. W rezultacie cukier gromadzi się we krwi, co prowadzi do hiperglikemii i poważnych długotrwałych powikłań, tj.: zawał mięśnia sercowego, udar, zwężenie tętnic obwodowych, niewydolność nerek i ślepota.
Udział mikrobioty jelitowej?
Chociaż w powstaniu cukrzycy typu II ważne są predyspozycje genetyczne, to styl życia jest największym czynnikiem ryzyka – zwłaszcza siedzący tryb życia i dieta zawierająca zbyt dużo tłuszczu i cukru. Niektóre tłuszcze i cukry wywołują reakcję zapalną związaną z zaburzeniami metabolicznymi, co dodatkowo nasila stan zapalny. Zaczyna się błędne koło, w którym udział ma zaburzona mikrobiota układu pokarmowego. Naukowcy dowiedli, że u chorych na cukrzycę dochodzi do zaburzeń w składzie mikrobioty przewodu pokarmowego, co przyczynia się do powstania choroby.
Zmiany stylu życia
Przede wszystkim cukrzycę leczy się poprzez zmianę stylu życia: zmniejszenie masy ciała, jeśli istnieje potrzeba, regularną aktywność fizyczną i zrównoważoną dietę. Często konieczne staje się przyjmowanie leków. Rola niektórych bakterii jelitowych i/lub probiotyków w cukrzycy nie została jeszcze potwierdzona, ale ich korzystne działanie (szczególnie na apetyt i poziom cukru we krwi) otworzyło drogę do opracowania nowych celów terapeutycznych dla tej dotykającej miliony osób choroby.
Otyłość
Choroba charakteryzuje się wzrostem objętości tkanki tłuszczowej, co wywiera niekorzystny wpływ na zdrowie i długość życia. Obserwowane zmiany w składzie mikrobioty jelitowej u otyłych pacjentów implikują nowe podejście, które daje nadzieję na odkrycie nowych metod leczenia.
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) liczba osób otyłych i z nadwagą stale rośnie i obecnie stanowią oni 39% światowej populacji. Cierpiący na nadwagę lub otyli są bardziej narażeni na choroby sercowo-naczyniowe, cukrzycę typu 2 i nowotwory.
Zaburzenia mikrobioty jelitowej u otyłych pacjentów
Do przyczyn otyłości należą: genetyczna predyspozycja do otyłości, siedzący tryb życia, niewystarczająca ilość snu, czynniki psychologiczne i niezrównoważona dieta z wysoką zawartością tłuszczy i cukrów. Warto zauważyć, że badanie flory przewodu pokarmowego (mikrobiota) u osób otyłych ujawniło zaburzenia w jej składzie (dysbioza) przejawiające się zmniejszeniem ilości poszczególnych bakterii. Zmodyfikowany skład mikrobioty powoduje wydajniejsze pobieranie energii z pożywienia w jelicie, co z kolei sprzyja zwiększonemu jej magazynowaniu u osób otyłych.
Zmodyfikowana mikrobiota pomoże schudnąć?
Zmniejszenie masy ciała spowodowane odchudzaniem może zmienić skład mikrobioty jelitowej, która zaczyna przypominać tę u osób o normalnej masie ciała. Chociaż mikrobiota jest stosunkowo stabilna przez całe życie, wydaje się, że interwencje dietetyczne modyfikujące ilość i jakość niektórych składników odżywczych, mogą modulować jej skład. Aktualne badania nad interakcjami pomiędzy mikrobiotą a przyrostem masy ciała ujawniają nowe metody leczenia.
Zespół metaboliczNy
Zespół metaboliczny stanowi zbiór zaburzeń metabolicznych związanych z otyłością, takich jak hipertriglicerydemia (podwyższony poziom trójglicerydów we krwi) i wysokie ciśnienie krwi, które zwiększają ryzyko cukrzycy i powikłań sercowo-naczyniowych.
Zespół metaboliczny jako taki nie jest chorobą. Definiuje się go jako występowanie otyłości brzusznej (obwód talii> 94 cm dla mężczyzn, 80 cm dla kobiet), związanej z co najmniej dwoma z następujących schorzeń: nieprawidłowo podwyższony poziom insuliny, hipertriglicerydemia, wysokie ciśnienie krwi, hiperglikemia lub niski poziom cholesterolu HDL („dobrego cholesterolu”).
Francja „oszczędzona„
Zespół metaboliczny dotyka od 14 do 21% Francuzów, jedną czwartą Amerykanów i prawie 46% Greków. Francja została wprawdzie nieco „oszczędzona” przez „epidemię” zespołu metabolicznego, ale może to szybko ulec zmianie.
Niezdrowy styl życia, głównym czynnikiem ryzyka
Poza pewnymi predyspozycjami genetycznymi, najważniejszym czynnikiem prowadzącym do powstania zespołu metabolicznego, jest niezdrowy styl życia. Niezdrowe jedzenie, w połączeniu z niewystarczającą aktywnością fizyczną, powoduje zaburzenia metaboliczne objawiające się przewlekłym stanem zapalnym, który sam z siebie jest przyczyną chorób metabolicznych. Powstaje błędne koło, w którym bierze udział zaburzona mikrobiota jelitowa czyli dysbioza.
Brak objawów
W odróżnieniu do otyłości zespół metaboliczny nie daje widocznych objawów. Natomiast kiedy się one pojawią, oznacza to, że zespół zamienił się w chorobę: cukrzycę typu 2, miażdżycę, chorobę sercowo-naczyniową itp.
Jedz lepiej, ruszaj się więcej
Na chwilę obecną nie ma skutecznej metody leczenia zespołu metabolicznego. Jedyną poradą medyczną, która równie dobrze sprawdza w profilaktyce co w terapii, jest zrównoważona dieta, z naciskiem na żywność o niskim indeksie glikemicznym oraz regularna i utrzymywana na stałym poziomie aktywność fizyczna. Jeśli działanie probiotyków i prebiotyków jako regulatora diety i masy ciała zostanie potwierdzone, będzie można rozważyć ich przyjmowanie w przypadku zespołu metabolicznego.
Choroby wątroby
Mikrobiota jelitowa jest silnie zaangażowana w rozwój niektórych chorób wątroby. Może ona wkrótce stać się głównym celem terapeutycznym.
Alkohol i otyłość, przyczyny chorób wątroby
Choroby wątroby (hepatopatie) mają różny stopień nasilenia, od łagodnego i odwracalnego stłuszczenia, do niealkoholowej choroby stłuszczeniowej wątroby (NASH), zapalenia wątroby, zwłóknienia, marskości i, w skrajnym przypadku, do raka wątrobowokomórkowego (raka wątroby) . Podczas, gdy lekkie schorzenia wątroby często przebiegają bezobjawowo, ich cięższe postacie mogą objawiać się żółtaczką, nudnościami i gorączką.
Nadużywanie alkoholu jest znaną przyczyną chorób wątroby spowodowanych dietą (alkoholowa choroba wątroby – ALD). Natomiast rola nadwagi i otyłości w pojawieniu się tej choroby nie została jeszcze dokładnie określona. Niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby (lub NAFLD) stała się główną przyczyną przewlekłych chorób wątroby w krajach uprzemysłowionych.
Dysbioza jelitowa, kluczowy czynnik w chorobach wątroby
Wydaje się, że powyższe czynniki ryzyka nie wystarczają, aby samodzielnie doprowadzić do powstania chorób wątroby. Znaczenie ma także zaburzenie mikrobioty jelitowej. Dowodem na to jest fakt, że u wszystkich pacjentów z chorobami wątroby, niezależnie od jej przyczyny, stwierdzono dysbiozę i zmianę przepuszczalności bariery jelitowej. Im poważniejsze uszkodzenie wątroby, tym większa dysbioza.
Probiotyki, prebiotyki i przeszczep mikrobioty kałowej, trzy obiecujące kierunki badań
Obecne leczenie chorób wątroby obejmuje zmiany stylu życia i diety (utratę nadmiernej masy ciała i zwiększoną aktywność fizyczna). Zalecenia te są niekiedy powiązane z mniej lub bardziej poważnymi sposobami leczenia (leki, przeszczep wątroby).
Obecnie rola mikrobioty w chorobach wątroby jest jasna. Dlatego też jej modyfikowanie za pomocą prebiotyków, probiotyków i przeszczepu flory kałowej stanowi obiecujący kierunek badań dotyczących zapobiegania i leczenia chorób wątroby.
Teraz wiedzę o mikrobiocie, jej wpływie na zdrowie i życie człowieka oraz najnowsze badania w tej dziedzinie znajdziemy w jednym miejscu – platformie internetowej: BIOCODEX MICROBIOTA INSTITUTE.
Źródło: www.biocodexmicrobiotainstitute.com
Post your comments